Rodzina jest bezkonkurencyjna – relacja z debaty o polityce prorodzinnej Kongresu 590

Kongres 590 obradował w dniach 5-6 maja w Warszawie. Wśród tematów poruszanych w jego trakcie znalazła się też demografia i działania prorodzinne. W debacie ,,Polityka prorodzinna jako odpowiedź na wyzwania demograficzne” uczestniczyli: minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, prof. Elżbieta Osewska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Familiologicznego, Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Lucjusz Nadbereżny, prezydent Stalowej Woli oraz prof. UAM Michał A. Michalski, kulturoznawca, prezes Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, ekspert Polskiego Forum Rodziców. Dyskusję prowadziła Hanna Blokesz-Bacza.

Rodzina w centrum uwagi
Debatę otworzyła minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, która podkreśliła potrzebę wzmocnienia roli rodziny i stawiania jej w centrum uwagi rządzących. Przypomniała o wprowadzonych i realizowanych w Polsce programach prorodzinnych ,,Rodzina 500+” i ,,Maluch+” oraz o nowych przedsięwzięciach skierowanych do samorządów i organizacji pozarządowych. Jednym z nich jest konkurs ,,Samorząd Pro Familia 2021” (pisaliśmy o nim TUTAJ), mający na celu wyłonienie i nagrodzenie najciekawszych inicjatyw na rzecz rodziny wprowadzonych przez lokalne władze, drugim program ,,Po Pierwsze Rodzina” (pisaliśmy o nim TUTAJ), który ma promować rodzinę i związane z nią wartości.

Samorząd stawia na rodzinę
Prezydent Stalowej Woli opisał strategię miasta w odniesieniu do rodzin, które postrzega jako fundament kraju w kontekście rozwoju gospodarczego. Wobec tego także rozwój miasta zależy od dobrej kondycji rodzin zamieszkujących na jego terenie. Od rodziny wszystko się zaczyna i na niej kończy – stwierdził Łukasz Nadbereżny. Bez niej nie będzie prawidłowego rozwoju miasta, dodał.

Piotr Arak przypominał, że państwa skandynawskie wprowadzały swoje programy skierowane do rodzin jeszcze w latach 70. i 80., a na ich pierwsze efekty przyszło im czekać 10-15 lat. Niedawno w USA wprowadzono podobny do polskiego 500+ program skierowany do młodszych dzieci.

 

Przyszłość rodzin wobec starzenia się i epidemii samotności
Prof. Michał A. Michalski podjął temat starzenia się społeczeństwa. Rośnie średnia wieku, co jest niewątpliwie osiągnięciem, podkreślił naukowiec, jednak proces ten rodzi określone skutki.

– Starzenie samo w sobie nie jest problemem – mówił – lecz struktura wiekowa, która zaburza proporcje i nie zapewnia ciągłości pokoleniowej, gdyż młodsze roczniki nie zastępują starszych. Taka struktura wiekowa generuje wyzwania. – W 2050 roku co trzeci Polak będzie miał 65 lub więcej lat – stwierdził prof. M. Michalski. – Tzw. srebrna gospodarka – czyli system usług i produkcji towarów skierowanych do starszych - rozwinie się w sposób naturalny, natomiast zachodzi obawa, czy będą dostateczne środki by pokryć tzw. koszty stałe, związane z utrzymaniem infrastruktury, gdyż wobec malejącej liczby pracujących zmniejszą się też dochody i podatki zarówno samorządów, jak i państwa – zaznaczył ekspert.

Prof. M. Michalski podniósł też problem, który nazwał epidemią samotności (pisał o niej na naszych łamach – tekst TUTAJ). Jeśli młode osoby nie decydują się na zawarcie związku małżeńskiego, urodzenie i wychowanie dzieci, to na starość pozostają często samotne. Powstaje więc pytanie, jakie są konsekwencje takiego zjawiska.

Z jakich źródeł młodzi ludzie czerpią wiedzę o rodzinie
Prof. E. Osewska zwróciła uwagę na systematyczność polityki prorodzinnej jako warunku koniecznego dla stabilizacji funkcjonowania rodzin. Stwierdziła ponadto, że warto rozpoznawać potrzeby rodzin, stawiać diagnozy.

- Młodzi wskazują na potrzebę szczęścia rodzinnego i deklarują założenie rodziny, jednak wiele czynników wpływa na fakt, iż te deklaracje nie zawsze są realizowane – mówiła prof. E. Osewska. Wiele zależy od tego z jakiego źródła młodzi ludzie czerpią wiedzę, konstruując sobie obraz rodziny. Czy jest to źródło zdrowe, czy ,,zatrute” – zauważyła. Podkreśliła, że obecnie przeżywamy coś w rodzaju ,,kulturowego tsunami”, kiedy to zarówno media jak i różne organizacje starają się wydobywać jedynie te elementy, która są niekorzystne dla rodziny, jak różnego rodzaju patologie. Osoby młode, stykając się z tego typu narracją, często budują sobie fałszywy obraz życia rodzinnego. Dlatego tak ważny jest odpowiedni przekaz skierowany do młodzieży, który umocni jej przekonanie o wartościach i korzyściach płynących z racji stworzenie i posiadania rodziny. Potrzeba pozytywnej promocji rodziny jest pierwszoplanowa – zauważyła prezes E. Osowska. Przekaz ten powinien trafiać zarówno poprzez media, jak i programy edukacyjne. Dlatego tak ważnym zadaniem jest wzmocnienie roli przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie.

Rodzina jest wartością bezkonkurencyjną
W podsumowaniu dyskusji minister Marlena Maląg zapowiedziała ogłoszenie przez rząd strategii demograficznej państwa. Podkreśliła konieczność budowania szerokiej koalicji na rzecz wspierania rodziny, w której obok instytucji państwowych powinny znaleźć się samorządy i organizacje pozarządowe. Zaznaczyła też, że ważnymi zagadnieniami prorodzinnymi są sprawy mieszkaniowe i podatkowe. Państwo stara się też, poprzez politykę wsparcia i emerytury, wykazywać solidarność z seniorami.

Prof. Osewska stwierdziła, że silna rodzina to silny naród, a prezydent Stalowej Woli mówił, że potrzeba czasu i konsekwencji w realizacji działań prorodzinnych. Zgodzono się, co do postulatu, iż pracodawcy także powinni odkryć w swoich pracownikach rodziców.

Prof. M. Michalski konstatował, że odbywający się kongres porusza kwestie konkurencyjności gospodarki, podczas gdy rodzina jest wartością bezkonkurencyjną. Zauważył, że należałoby rozwijać także męskie elementy polityki prorodzinnej, bo tkwi tam duży potencjał do zmobilizowania.