Przychodzi koronawirus do rodzica  

 

W ostatnich tygodniach koronawirus ponownie dał się nam bardziej we znaki. Wielu z nas doświadczyło rozterek związanych z mniej lub bardziej prawdopodobnym ryzykiem zakażenia, koniecznością wykonania różnorakich badań albo poddania się kwarantannie lub izolacji. Z drugiej strony dla sporej grupy osób to nadal terra incognita. Aktualne są więc pytania jak się zachować w sytuacji potencjalnego lub pewnego zakażenia? Gdzie szukać pomocy? Jakie badania wykonać? Spróbujmy więc zarysować kilka możliwych scenariuszy na podstawie obowiązujących aktualnie (koniec kwietnia) przepisów.

Na co zwrócić uwagę?
Przede wszystkim zastanów się jak przebiegał ten kontakt? Za sytuacje szczególnie ryzykowne uważa się wspólne zamieszkanie z osobą zakażoną, bezpośredni kontakt fizyczny (np. uściśnięcie ręki, przytulenie), rozmowę twarzą w twarz, przebywanie w zamkniętym pomieszczeniu w odległości poniżej 2 m przez okres dłuższy niż 15 minut lub podróżowanie samolotem w odległości do 2 miejsc w każdym kierunku, a także narażenie na wydzieliny chorego (np. ślina i plwocina).

 

Jak się zachować?
• Jeżeli chory jest Twój domownik to na podstawie przepisów prawa podlegasz automatycznej kwarantannie – nawet bez formalnej decyzji sanepidu. Obowiązkowi temu nie podlegają osoby zaszczepione oraz ozdrowieńcy, u których stwierdzono wcześniej dodatni wynik testu i którzy przebywali w oficjalnej izolacji. Kwarantanna oznacza zakaz opuszczania miejsca zamieszkania, choć możliwe są 3 odstępstwa: badanie lekarskie lub hospitalizacja z powodu infekcji oraz konieczność wykonania testu w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. Typowo kwarantanna trwa 10 dni. Jeżeli jednak chory domownik stale przebywa we wspólnym mieszkaniu to okres ten się wydłuża do czasu trwania jego izolacji o dodatkowe 7 dni. Informacja o obowiązku poddania się kwarantannie zwykle jest widoczna w Internetowym Koncie Pacjenta. Co warte podkreślenia, domownicy osoby objętej kwarantanną, u której nie stwierdzono zakażenia koronawirusem sami jej aktualnie już nie podlegają.

 

• Jeżeli kontakt z osobą chorą był szczególnie ryzykowny (jak powyżej) warto byś zweryfikował konieczność poddania się kwarantannie poprzez kontakt z sanepidem lub wypełnienie specjalnego formularza internetowego. W razie braku decyzji o kwarantannie lub w trakcie oczekiwania na nią należy powstrzymać się od kontaktu z innymi osobami tak, aby uchronić je przed potencjalnym zakażeniem. W razie konieczności należy korzystać ze środków ochrony indywidualnej (zachować dystans min. 1,5 m, prawidłowo używać maseczek i często dezynfekować dłonie). Warto pamiętać, że zarażać możemy już na 3 dni PRZED wystąpieniem objawów chorobowych i do 24 godzin PO ich ustąpieniu.

 

Niezależnie od objęcia lub nie kwarantanną powinieneś kontrolować swój stan zdrowia: codziennie mierzyć temperaturę i rejestrować objawy takie jak kaszel, duszność, bóle mięśniowe, bóle głowy, bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, wysypka oraz zaburzenia smaku i węchu. W przypadku zakażenia występują one zwykle po 4-5 dniach od kontaktu z chorą osobą, jednak może się zdarzyć, że pojawią się dopiero po 14 dniach. W przypadku stwierdzenia niepokojących objawów warto skontaktować się telefonicznie z własnym lekarzem rodzinnym, a poza godzinami jego pracy – z najbliższą nocną i świąteczną pomocą lekarską.

 

Jakie badania wykonać?
O wskazaniach (lub ich braku) do wykonania testów w kierunku zakażenia koronawirusem poinformuje Cię pracownik sanepidu lub Twój lekarz rodzinny. Potrzeby w tym zakresie można również samodzielnie ocenić poprzez formularz internetowy. W razie stwierdzenia takiej konieczności system wygeneruje skierowanie na test. Poprzez wiadomość SMS pacjent otrzymuje propozycję daty i miejsca wykonania badania. W przypadku braku możliwości samodzielnego dotarcia do punktu diagnostycznego możliwe jest ustalenie wykonania badania w domu – za pośrednictwem lekarza rodzinnego. Pamiętać jednak należy, że każdorazowo fakt skierowania na test łączy się z objęciem opisaną powyżej dziesięciodniową kwarantanną. Może ona być jednak skrócona w przypadku uzyskania ujemnego wyniku (przepisy umożliwiają opuszczenie miejsca zamieszkania celem wykonania testu).

 

Warto pamiętać, że kwarantanny nie inicjuje wykonanie testu w związku z planowaną hospitalizacją lub pobytem w sanatorium. Nie uruchamia jej również realizacja badania na własną rękę, prywatnie. Na rynku dostępnych jest w tym zakresie kilka możliwości:

 

• Testy genetyczne (RT-PCR)
Polegają na pobraniu wymazu z nosogardła. Badanie wykonywane jest w specjalnych laboratoriach i w związku z tym czas uzyskania wyniku może wynieść kilkanaście godzin lub nawet kilka dni. Adresy punktów pobrań dostępne są w Internecie. Wynik testu widoczny jest m.in. w Internetowym Koncie Pacjenta. Warto pamiętać, że choć testy genetyczne uważane są za najbardziej wiarygodne, to zdarzają się zarówno wyniki fałszywie ujemne (np. z powodu nieprawidłowego przygotowania do pobrania – szczegółowe informacje TUTAJ) jak i fałszywie dodatnie (np. po przechorowaniu COVID-19).

 

• Testy antygenowe
Również polegają na pobraniu wymazu z nosogardła, przy czym nie wymagają one skomplikowanej procedury i wynik uzyskiwany jest zwykle w ciągu kilkunastu/kilkudziesięciu minut. Bardzo ważne jest, że są one wiarygodne jedynie w okresie występowania najbardziej nasilonych symptomów chorobowych – zatem nie należy ich wykonywać u osób bezobjawowych. Jakość wyniku zależy również od producenta testu i dlatego oficjalnie uznawane są jedynie marki Abbott i Shenzhen Bioeasy Biotechnology (na marginesie autor deklaruje brak konfliktu interesów).

 

• Testy serologiczne (przeciwciała IgG)
Wykonywane są w laboratoriach na podstawie badania krwi. W przeciwieństwie do opisanych powyżej są one wiarygodne dopiero po upływie 4-6 tygodni od potencjalnego zakażenia. W związku z tym nie nadają do zdiagnozowania aktualnej infekcji i służą do potwierdzenie przebytego w przeszłości COVID-19. Również i tutaj zdarzają się problemy interpretacyjne, gdyż brak przeciwciał nie zawsze wyklucza przebycia zakażenia. Wątpliwe sytuacje warto na bieżąco przedyskutować z lekarzem.

 

Co, jeśli wynik będzie dodatni?
W przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu kwarantanna przekształca się w izolację. Szczegóły jej dotyczące podano poniżej.

 

Co, jeśli wynik będzie ujemny?
Ujemny wynik testu zdejmuje automatycznie nałożoną kwarantannę. Warto jednak pamiętać, że uzyskanie go w krótkim czasie od kontaktu z chorą osobą nie przesądza bezwzględnie o braku zakażenia. W związku z tym, przez min. 10 dni warto zachować wspomniane powyżej środki ostrożności i obserwować stan własnego zdrowia.

 

Co z nieobecnością w pracy?
Za czas związanej z kwarantanną lub izolacją nieobecności w pracy przysługuje Ci wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy – stosowną informację przekazuje pracodawcy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W sytuacji jej braku podstawą do wypłaty jest oświadczenie złożone przez samego pracownika (szczegóły TUTAJ).

 

Gdzie szukać informacji lub pomocy?
W razie wątpliwości najlepiej konsultować się z lokalnym bądź ogólnopolskim sanepidem (infolinia 22 25 00 115). Wiele istotnych informacji można również znaleźć na rządowej stronie internetowej.

 

Na co zwrócić uwagę?
Objawami najbardziej sugerującymi zakażenie koronawirusem są gorączka powyżej 38 st.C, kaszel, duszność oraz utrata węchu lub smaku. Rzadziej występują bóle głowy, mięśni, brzucha, nudności, wymioty, biegunka oraz wysypka na skórze. Szczególnej uwagi wymagają objawy zagrażające życiu takie jak bardzo wysoka gorączka, duszności, trudności z oddychaniem, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, zasinienie wokół ust, zaburzenia świadomości, osłabienie połowy ciała, niesymetryczna mimika twarzy, utrata widzenia, problemy z mową i równowagą, drgawki oraz nieblednąca pod wpływem ucisku wysypka.

 

W przypadku ich stwierdzenia należy niezwłocznie skontaktować się z Pogotowiem Ratunkowym (tel. 999 lub 112) lub zgłosić do szpitala. Pozostałe objawy można zweryfikować pod kątem ryzyka zakażenia koronawirusem za pomocą internetowego formularza.

 

Jak się zachować?
Jeżeli obserwowane objawy nie są alarmujące (jak powyżej), a jednocześnie sugerują zakażenie SARS-CoV-2 powinieneś skonsultować sytuację w ramach teleporady z lekarzem rodzinnym, a poza godzinami jego pracy – z nocną i świąteczną pomocą lekarską (adresy placówek dostępne są na TEJ STRONIE).

 

Uzyskasz w ten sposób zalecenia odnośnie dalszego postępowania oraz ewentualne skierowanie na test – więcej na ten temat napisano powyżej. Skierowanie na badanie może również wystawić lekarz pracujący w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej oraz opieki długoterminowej. Istnieje również możliwość uzyskania go poprzez FORMULARZ INTERNETOWY.

 

Co, jeśli wynik będzie dodatni?
W przypadku potwierdzenia zakażenia w badaniu automatycznie podlegasz izolacji. Oznacza to, że powinieneś bezwzględnie pozostać w domu. W przypadku braku takiej możliwości poproś lekarza rodzinnego o skierowanie do izolatorium. Poinformuj osoby, z którymi miałeś kontakt od czasu potencjalnego zakażenia o dodatnim wyniku własnego testu. Podczas izolacji należy kontrolować stan zdrowia – przede wszystkim mierzyć temperaturę ciała, a w razie możliwości również saturację krwi. Bieżącą sytuację – szczególnie w razie pogorszenia – można konsultować z lekarzem rodzinnym lub w ramach systemu Domowej Opieki Medycznej.

 

W razie potrzeby warto pytać o możliwość osobistej konsultacji „na żywo”. W przypadku wystąpienia wymienionych powyżej objawów alarmowych konieczny jest pilny kontakt z Pogotowiem Ratunkowym. Związana z zakażeniem SARS-CoV-2 izolacja trwa do upłynięcia 3 dni od czasu ustąpienia objawów chorobowych – jednak nie krócej niż 13 dni od ich początku (w przypadku osób bezobjawowych trwa ona 10 dni od momentu uzyskania dodatniego wyniku testu).

 

Jak się leczyć?
W czasie izolacji warto byś przede wszystkim zachował spokój, bowiem w przeważającej większości przypadków zakażenie koronawirusem ma łagodny przebieg. Należy dbać o adekwatne nawodnienie, zdrową dietę oraz ograniczenie nałogów. Nie powinno się podejmować większych wysiłków fizycznych, a równocześnie warto unikać przewlekłego leżenia w łóżku. W przypadku kaszlu wskazane są ćwiczenia oddechowe. W zależności od potrzeb można stosować leczenie objawowe: leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe (np. paracetamol i ibuprofen), krople do nosa, pastylki na ból gardła, syropy na kaszel, probiotyki, elektrolity stosowane przy biegunce, itp.

 

Niektóre zalecenia proponują suplementację witaminy D. Niestety nadal brakuje dostępnego poza szpitalem leku bezpośrednio hamującego rozwój choroby. W tym względzie można jednak zauważyć, że trwają obecnie badania oceniające skuteczność zastosowania m.in. amantadyny i chlorochiny u pacjentów z COVID-19. Warto zatem na bieżąco pytać prowadzących terapię lekarzy o możliwość wykorzystania takich leków.

 

Innym godnym uwagi rozwiązaniem w przypadku występowania duszności lub obniżonej saturacji krwi jest zastosowanie tlenoterapii domowej (konieczny do tego celu jest jednak specjalne urządzenie – koncentrator tlenu). Należy jednak podkreślić, że żadne z tych rozwiązań nie powinno być stosowane bez konsultacji z lekarzem – najlepiej takim, który jest zorientowany w sytuacji medycznej pacjenta (m.in. chorobach współistniejących oraz stosowanych na stałe lekach).

 

Co z moimi domownikami?
Jeżeli pozostają oni z Tobą w mieszkaniu to automatycznie (nawet bez zalecenia sanepidu) podlegają kwarantannie. Czasowo jest ona równa okresowi izolacji osoby chorej plus dodatkowo wydłużona o 7 dni. Należy jednak zauważyć, że obowiązkowi temu nie podlegają osoby zaszczepione oraz ozdrowieńcy (zachorowanie musi być jednak udokumentowane dodatnim testem i odbytą izolacją). W każdym przypadku warto jednak by domownicy unikali kontaktu z osobą chorą oraz przestrzegali zasad higieny (m.in. stosowania maseczek, częstego mycia rąk oraz dezynfekcji regularnie dotykanych powierzchni – klamek, włączników, poręczy, itp.).

 

Co z nieobecnością w pracy?
Podobnie jak w przypadku kwarantanny podczas izolacji przysługuje Ci prawo do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Szczegóły dostępne są na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

 

Co, jeśli wynik testu będzie ujemny?
Uzyskanie ujemnego wyniku testu warto skonsultować z lekarzem rodzinnym. Brać pod uwagę trzeba bowiem zarówno fałszywie ujemne wyniki (m.in. opisane powyżej), jak i inną – „niekoronawirusową” – przyczynę obserwowanych dolegliwości.

 

Co po zakończeniu izolacji?
Powinieneś przede wszystkim kontynuować zalecany powyżej zdrowy tryb życia. Nadal nie jest wskazane podejmowanie intensywnego wysiłku fizycznego. Godne uwagą są za to kompleksowo przygotowane ćwiczenia do samodzielnej rehabilitacji po przebyciu COVID-19 (zobacz TUTAJ). Warto w końcu pamiętać, że po zakończeniu izolacji nie jest wymagane ponowne wykonanie testu – można się bowiem spodziewać, że przez dłuższy czas będzie on nadal dawał dodatnie wyniki.

 

Gdzie szukać informacji lub pomocy?
W razie objawowego zachorowania pierwszym źródłem informacji powinien być lekarz rodzinny i ewentualnie nocna i świąteczna pomoc lekarska. Dodatkowe informacje można znaleźć na rządowej stronie.

 

Na co zwrócić uwagę?
Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Spraw Zagranicznych odradza się aktualnie niekoniecznych podróży za granicę. Jeżeli są one nieodzowne warto zapoznać się z sytuacją epidemiologiczną i aktualnymi zaleceniami sanitarnymi na terenie docelowego kraju (zobacz TUTAJ).

 

Jak się zachować?
Wg aktualnych przepisów powrót z zagranicy wiąże się z objęciem kwarantanną. Zwolnione są z niej jednak osoby, które zakończyły pełen cykl szczepień przeciw COVID-19 lub posiadają nie straszy niż 48 godzin ujemny wynik testu w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. Pozostali przyjeżdżający są zobowiązani do zgłoszenia funkcjonariuszowi Straży Granicznej lub bezpośrednio sanepidowi konieczności objęcia kwarantanną (szczegóły TUTAJ). Kwarantanna trwa standardowo 10 dni, ale może być skrócona w przypadku uzyskania ujemnego wyniku testu wykonanego w ciągu 48 godzin od powrotu do Polski.

 

Jakie badania wykonać?
W kontekście powrotu do kraju honorowane są zarówno testy genetyczne (RT-PCR) jak i antygenowe. Nie korzysta się natomiast z badań serologicznych (IgG).

 

Gdzie szukać informacji?
Aktualne zalecenia odnośnie powrotu do Polski są dostępne na stronie Straży Granicznej.

Jak widać im dalej w COVID, tym więcej paragrafów. I biorąc pod uwagę ich znaczną zmienność w czasie warto w razie potrzeby zaktualizować podane tu informacje. W najbliższym bowiem czasie rozważana jest możliwość wprowadzenia zmian w długości trwania kwarantanny i izolacji.