Pochwała kreatywności

 

Większość sposobów na pobudzenie kreatywności jest prosta, wymaga tylko odrobinę dobrej woli. Kreatywności sprzyja na przykład ruch. Po pierwsze, jak wspiera działanie i dobrą kondycję mózgu. Jednak to nie wszystko - niedawno badania naukowe wykazały dodatkowy mechanizm. Okazało się, że ważne jest poczucie wolności odczuwane podczas ruszania się.

 

 

 

- Kluczem jest swoboda ruchu nielimitowanego zewnętrznymi ograniczeniami – twierdzą naukowcy na łamach pisma „Psychological Research”.

 

Jednym z rodzajów takiego ruchu jest taniec. Badacze z USA zauważyli, że udział w zajęciach tanecznych pomaga osobom o bardziej ścisłych umysłach w rozwoju takich zdolności, jak wytrwałość i kreatywność.

 

Jeśli ktoś woli spędzać czas przed ekranem komputera, też może go wykorzystać do wspierania kreatywności (choć, naturalnie nie powinien o ruchu zapominać). Wykazali to eksperci, którzy porównali wpływ rekordowo popularnej, przypominającej wirtualne Lego gry Minecraft z działaniem gry w wyścigi samochodowe oraz oglądania telewizji.

 

 

W przeprowadzonym eksperymencie, część graczy otrzymała polecenie, aby w Minecraft starali się być jak najbardziej kreatywnymi. W kolejnym etapie ochotnicy ze wszystkich grup wykonywali natomiast inne, wymagające kreatywności zadania.

 

Wynik zaskoczył badaczy, bo intuicyjnie można sądzić, że ci, którzy „nieszablonowo” grali, powinni bez problemu poradzić sobie z następnym zadaniem. Tymczasem najgorzej radzili sobie z nim uczestnicy, którym polecono kreatywnie grać w Minecrafta. Najlepsze wyniki miały zaś osoby, które mogły grać według własnego uznania. Naukowcy nie są pewni przyczyn takich rezultatów, choć według ich teorii, w tym przypadku także może chodzić o swobodę. Przypuszczają, że osoby mające za zadanie użycia w grze maksymalnej kreatywności zużyły swoje kreatywne możliwości i niewiele im ich zostało na późniejsze zadania.

 

Naukowcy odkryli, że czytanie, ale w towarzystwie innej osoby, powoduje, że mózg przetwarza język w sposób bardziej całościowy, kontrolowany, zintegrowany i - co prawdopodobne - bardziej kreatywny. Wystarczy już obecność drugiego człowieka w pobliżu.

 

 

Biorąc pod uwagę, że towarzystwo wspiera bardziej kreatywne i zintegrowane rozumowanie, a izolacja promuje szczegółowe i systematyczne przetwarzanie danych, powinniśmy zacząć więcej myśleć o wpływie relacji społecznych w badaniach, edukacji i pracy zawodowej.

Rozumienie języka ma w tych dziedzinach fundamentalne znaczenie - twierdz jedna z autorek eksperymentu, podczas którego badacze obserwowali zachowanie mózgów ochotników z pomocą skanera MRI.

 

Odpowiednia ilość i dobra jakość snu wpływają na sprawność pracy mózgu. Jednak sen może mieć jeszcze inne znaczenie. Jedna z legend głosi, że Edison ucinał sobie wyjątkowo krótką drzemkę, aby znaleźć rozwiązanie jakiegoś problemu. Ponoć brał wtedy do ręki metalową kulę, która z hukiem spadała i budziła go, właśnie w momencie, gdy zasypiał. W głowie miały mu pozostawać nowe pomysły.

 

 

Zainspirowani tym naukowcy z Francji sprawdzili, czy to faktycznie możliwe. Ponad setka ochotników musiała poradzić sobie z matematycznym zadaniem, które można błyskawicznie rozwiązać, znając odpowiednią regułę. Badani jednak tej reguły nie znali i musieli znaleźć ją sami. Tych, którym się to nie udało, naukowcy zaprosili do drzemki z metalową kulą w dłoni (tak, jak u Edisona). Rezultat jaskrawo pokazał siłę snu.

 

Zaledwie 15 sekund spędzone w pierwszej fazie snu potroiło szanse znalezienia ukrytej reguły. Efekt ten znikał, jeśli ktoś zapadł głębiej w sen – wynika z wniosków badaczy.

 

Przetestowana podczas eksperymentu faza snu była dosyć zaniedbana przez neuronaukę. Odkrycie to otwiera nowe, niezwykłe pole do badań szczególnie dotyczących zachodzących w mózgu procesów związanych z kreatywnością.

 

Sen jest czasem postrzegany jako strata czasu i produktywności. Jednak według badaczy kreatywne drzemki mogą być prostym i łatwo dostępnym sposobem stymulowania kreatywności w codziennym życiu.

 

O stymulujących mózg, angażujących w myślenie grach i zabawach wie wielu rodziców, opiekunów i nauczycieli. Dowodem jest fakt, że popyt na tzw. kreatywne zabawki nie spada. Zespół naukowców zajmujących się tematem twierdzi, że do rozwoju kreatywności dzieci potrzebują w zabawach także ryzyka. Badacze wymieniają m.in. takie aktywności jak wspinanie się na coś, skakanie, samotne badanie otoczenia.

 

 

Naukowcy odkryli, że środowisko, w którym dzieci mogą podejmować ryzyko, wydłuża zabawę, promuje społeczne interakcje, kreatywność oraz odporność. Takie przestrzenie pozwalają dzieciom uczyć się o ryzyku i poznawać swoje ograniczenia.

 

Oczywiście potrzebny jest zdrowy rozsądek, ale naukowcy wskazują, że obawa o bezpieczeństwo i zbyt ścisłe pilnowanie dzieci stanowią najczęstsze powody ograniczania tego typu zabaw.

 

Twierdzą, że monitorowanie aktywności dzieci może być lepszym rozwiązaniem niż aktywny nadzór, szczególnie w przypadku dzieci starszych. Zalecamy tworzenie odpowiednich środowisk, aby zrównoważyć bezpieczeństwo dzieci z ich korzyściami zdrowotnymi.

 

 

 

Warto też wspomnieć o tym, co kreatywności niekoniecznie pomaga, choć mogłoby się wydawać inaczej. Badania wskazują np., że kofeina pobudza, wspiera czujność, koncentrację i koordynację ruchową, ale naukowcy z USA zauważyli, że nie ma ona większego wpływu na kreatywność.

 

W zachodnich kulturach kofeina jest stereotypowo wiązana z kreatywnymi zawodami - od pisarzy z ich kawą, po programistów z napojami energetycznymi. Jest w tych stereotypach więcej niż ziarno prawdy, bo np. dawka 200 mg kofeiny znacząco poprawia zdolności do rozwiązywania problemów. Jednak nie ma ona wpływu na kreatywne myślenie. Ani go nie pogorszyła, ani nie polepszyła. Można więc pić kawę i nie zaburzy ona tego typu zdolności - oceniają psycholodzy.

 

 

 

Są jednak pewne rzeczy, które kreatywności mogą zaszkodzić. Niektóre z nich mogą się kłócić z intuicją. Przyjmuje się na przykład, że nadanie wiedzy jasnej struktury pomaga w poradzeniu sobie z dużą ilością danych i wspiera wydajność. Jednak, jak pokazały eksperymenty przeprowadzone w Kanadzie, hierarchiczne uporządkowanie wiedzy tłumi kreatywność. W doświadczeniach z wykorzystaniem słów i klocków lego badani lepiej radzili sobie, jeśli słowa i klocki były przypadkowo porozrzucane.

 

Hierarchicznie zorganizowana informacja ma też swoją złą stronę – twierdzą badacze. Sugerują, aby ludzie w przypadkowym ułożeniu przedstawiali swoje pomysły na tablicy i wtedy zastanawiali się nad ewentualnymi powiązaniami pomiędzy nimi.