prof. Jakub Isański Przez lata przyzwyczailiśmy się do myślenia o Polsce jako o kraju, z którego bardzo wielu obywateli wyjeżdża. Zwłaszcza młodzi, poszukujący możliwości rozwoju i lepiej płatnej pracy, podejmowali decyzję o wyjeździe do któregoś z krajów zachodnich.
Dużo nas poza Polską
W ciągu ostatnich kilkunastu lat zjawisko to zaowocowało powstawaniem dużych skupisk Polaków mieszkających na stałe poza granicami swojego kraju. I chociaż większość z tych wyjazdów, początkowo, miała być raczej krótka, aktualnie szacuje się, że ponad 2 miliony Polaków przebywa w innych krajach Unii Europejskiej. Konsekwencją ich wyjazdu z Polski są transfery pieniężne, które wielu z nich przesyła do swoich rodzin, bliższych i dalszych krewnych.
Negatywne konsekwencje wyjazdów
Wielu z migrantów utrzymuje także regularne kontakty z miejscami swojego pochodzenia, odwiedza rodzinę i przyjaciół, albo spędza w Polsce wakacje. Nie można jednak nie zauważyć także negatywnych konsekwencji ich wyjazdów. Widzą je zwłaszcza mieszkańcy mniejszych miasteczek i wsi, w których tych osób po prostu brakuje. W niektórych powiatach Polski odsetek osób, które w ostatnich latach wyjechały za granicę przekracza 20 proc.
Mamy także do czynienia z innymi zjawiskami, jak eurosieroctwo (to dzieci, których jeden, lub dwoje rodziców wyjechali za granicę do pracy), czy też starsi dziadkowie, którzy nie mają możliwości spotkania swoich wnuków, bo te również przebywają poza krajem. Wszystko to razem tworzy mozaikę, w której przeplatają się rozmaite konsekwencje takich decyzji, przy czym w życiu rodzinnym są one często bardzo poważne.
Migranci w Polsce
Jednak od kilku lat do Polski zaczynają przyjeżdżać migranci z krajów leżących na wschód od nas. Nie dziwimy się już obcojęzycznymi kierowcami i kurierami, a obsługa w sklepie przez pracowników mówiących słabo po polsku jest coraz bardziej powszechna. Migranci przyjeżdżają do naszego kraju zarówno na własną rękę, samotnie lub ze swoimi rodzinami, jak i w zorganizowanych grupach pracowników zatrudnianych w konkretnych zakładach.
Dlaczego przyjeżdżają
Coraz częściej można też zauważyć ludzi z innych krajów na uczelniach, w środkach komunikacji publicznej czy w miejscach rekreacji i wypoczynku. Co przyciąga ich do Polski? Chociaż czynników jest wiele, można wspomnieć o dwóch najważniejszych kategoriach: tych, które ich wypychają z miejsca dotychczasowego zamieszkania oraz tych, które sprawiają, że wybierają właśnie Polskę.
O ile nasz wpływ na sytuację w krajach wyjazdu migrantów jest ograniczony, o tyle warto mieć świadomość, że zarówno w sensie ekonomicznym, jako i społeczno-kulturowym Polska jest bardzo atrakcyjna dla ludzi pochodzących z różnych stron. Atrakcyjność ekonomiczna może być mierzona średnimi zarobkami, dostępnością miejsc pracy czy regulacjami prawnymi ułatwiającymi zatrudnianie obcokrajowców. W każdym z tych przypadków Polska jest krajem, do którego warto przyjechać.
Ciekawsza, jak sądzę, jest jednak otwartość społeczno-kulturowa Polaków. Chociaż w mediach nieczęsto słychać takie argumenty, Polska jako kraj migracji przyjazdowej, spełnia wszystkie te warunki, które w oczach przeciętnego migranta decydują o preferowanym miejscu pobytu. Zwłaszcza dla przybyszów z państw słowiańskich jesteśmy krajem ekonomicznego sukcesu - stabilnego rynku pracy z dobrym zarobkami, a przede wszystkim – o dość bliskiej i otwartej kulturze.
Każda strona może skorzystać
Poza niewielką liczbą patologicznych przypadków, w Polsce nie zdarzają się ataki na przybyszów, a na ulicach i w przestrzeni publicznej są oni traktowani przyjaźnie. Coraz większa jest też liczba dzieci migrantów, jakie uczą się w polskich szkołach. W kościołach, sklepach i na tablicach ogłoszeń można znaleźć plakaty i informacje w obcych językach, adresowane właśnie do migrantów, a wiele instytucji i urzędów oferuje obsługę w tych językach.
W pewnym sensie współcześni migranci przyjazdowi powielają schematy polskich migracji zarobkowych sprzed kilkunastu lat. Wielu z nich także zostawiło w swoich domach członków rodzin. Zdecydowali się na przyjazd tutaj chcąc polepszyć ich los. Obecność migrantów w Polsce jest korzystna dla naszej gospodarki, dając jej zastrzyk siły roboczej. Dzięki dobrej polityce integracji i asymilacji migrantów, może być także korzystna dla naszego społeczeństwa.
Autor jest socjologiem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W badaniach zajmuje się socjologią kultury, socjologią migracji, ruchliwością społeczną i współczesnym społeczeństwem polskim. Jest członkiem Rady Rodziny przy Wojewodzie Wielkopolskim, a także podharcmistrzem, ratownikiem Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i honorowym dawcą krwi. Tata trzech córek.
Zdjęcie ilustracyjne: Pixabay.com
