Coraz więcej osób doświadcza dzisiaj pustki egzystencjonalnej. Dzieci i młodzież mówią o permanentnym poczuciu braku sensu życia, co prowadzi do braku równowagi psychicznej, a w konsekwencji do zaburzeń. Dorośli, w pogoni za dobrobytem i statusem zawodowym, społecznym, ekonomicznym…, nawet nie dostrzegają, że stopniowo oddalają się od swoich prawdziwych pragnień, coraz bardziej się rozczarowują, a na mecie widzą, że dotarli do tak zwanej „pustki”.
O podobnym doświadczeniu wspomina w książce „Między nadzieją i zwątpieniem: sens życia w świadomości młodzieży szkolnej" J. Mariański: - W warunkach szerzącego się sceptycyzmu i nihilizmu, pustki wewnętrznej i bezradności, coraz trudniej współczesnemu człowiekowi odkrywać sens własnej egzystencji i cel ludzkiej historii. (1) Patrząc na historię ludzkości – jest to wielka porażka. Jednak wiąże się z tym jeszcze potężniejsza nadzieja, że na tej mecie człowiek dostrzeże, iż jest istotą duchową, iż niesie w sobie potężniejszą moc, niż tylko ludzkie siły.
Gdzie szukać i jak odnaleźć sens życia?
Aktualnym i pomocnym sposobem rozwiązywania problemów, związanych z poczuciem braku sensu życia, jest logoterapia, wielkie dziedzictwo Viktora E. Frankla. Zadając pytanie o sens życia warto zaczerpnąć nie tylko od naukowców i autorytetów, ale także – a może przede wszystkim – od osób, które odnalazły sens życia w warunkach, gdzie wydawałoby się, że nie ma żadnej szansy. Trzeba uczyć się odnajdywania sensu życia od tych, którzy umieli go odnaleźć tam, gdzie inni widzieli jedynie śmierć i porażkę.
Poczucie braku sensu jest dzisiaj powszechne, powoduje go pośpiech, nadmiar bodźców, nieustanna gonitwa, by czemuś lub komuś dorównać. To poczucie przychodzi do nas z poziomu psychicznego, a odkrywanie sensu dokonuje się w wymiarze noetycznym, wymiarze duchowym. Viktor E. Frankl mówił, że odkrywanie sensu to największa i najwyższa motywacja człowieka, ponieważ w swoim najgłębszym jestestwie jest on osobą poszukującą sensu. Gdy wszystko wewnątrz zaczyna zawodzić, człowiek szuka sensu poza sobą. Stąd wniosek, że jest siła ponad nami (transcendencja). Podobnie jak ból fizyczny mówi nam o tym, że coś się dzieje niedobrego w organizmie, tak poczucie braku sensu mówi nam, że coś się dzieje z naszym wnętrzem.
Czym jest sens życia?
Podczas jednej z konferencji Frankla pewien człowiek zapytał go, czym właściwie jest sens życia. Na to otrzymał odpowiedź w formie pytania: - To ja pana zapytam, jaki jest najlepszy ruch w szachach? Najlepszy ruch w szachach jest najlepszym, gdy jesteśmy skoncentrowani tylko na tym ruchu. Podobnie jest z sensem. Każda osoba jest z minuty na minutę zapraszana do odkrywania sensu, a nie nadawania sensu temu co ją spotyka.
Każdy ma do spełnienia jakieś zadanie. Nie chodzi tylko o drobne codzienne obowiązki, ale o obiektywne dobro, do realizacji którego każdy z nas jest wezwany. Każdy może odnaleźć odpowiedź na pytanie, co tak naprawdę jest tym, co mnie pociąga ku dobru, ku życiu, ku konkretnemu powołaniu, wykonywaniu pracy, tworzeniu dzieła sztuki, rozwijaniu pasji.
Człowiek może i powinien realizować sens życia poprzez konkretne trzy grupy wartości: wartości twórcze – tworzenie, dzieło twórcze, pracę; wartości przeżyciowe – kochanie drugiego człowieka, pomoc; wartości postawy, które są najtrudniejsze, a w których mówimy o postawie wobec niezawinionego cierpienia, kłopotu, dramatu, trudności, bólu, śmierci. Sposób przeżywania tak trudnych doświadczeń jak śmierć, krzywda, niesprawiedliwość, świadczy o wielkości człowieka. Viktor Frankl mówił o głębszym człowieczeństwie, a ze swojego doświadczenia wysnuł wniosek, że nie to, że cierpimy, ale to, w jaki sposób cierpimy, czyni nas bardziej człowiekiem.
Anna CZEKUĆ
Tekst powstał w oparciu o rozmowę Anetty Ocytko i Tomasza Gubały przeprowadzoną w cyklu poradnikowych audycji radiowych „Debaty Mamy i Taty”
Czytaj także:
-
Czym jest logoterapia? Poszukiwanie sensu życia według Viktora Frankla [kliknij aby przeczytać]
-
Jak można nauczyć kogoś kochać? [kliknij aby przeczytać]
-
Co jest człowiekowi potrzebne do szczęścia? [kliknij aby przeczytać]
-
Rodzicielstwo bliskości - najważniejszy egzamin w życiu [kliknij aby przeczytać]
----------
(1) J. Mariański, „Między nadzieją i zwątpieniem: sens życia w świadomości młodzieży szkolnej", Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1998, s.22.
Literatura:
Viktor E. Frankl, „Człowiek w poszukiwaniu sensu", Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2009
Viktor E. Frankl, „Człowiek w poszukiwaniu sensu", Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2009
