Tryb oszczędzania – jakie wydatki redukujemy w związku ze wzrostem kosztów życia

Ponad 40 proc. Polaków deklaruje, że zdecydowała się ostatnio ograniczyć korzystanie z samochodu, oszczędzając w ten sposób na paliwie. Ponad 38 proc. oszczędza już na wydatkach na rozrywkę i kulturę, a ponad 35 proc. kupuje mniej jedzenia.

 

 

GUS podał, że inflacja w czerwcu wyniosła 15,5 proc. (rok do roku); w porównaniu z poprzednim miesiącem ceny wzrosły o 1,5 proc. Jest to najwyższy poziom od 24 lat. Prognozy NBP przewidują inflację pod koniec roku na poziomie 16 proc., a w pierwszym kwartale 2023 r. ma nastąpić jej szczyt - ok. 19 proc. Ekonomiści twierdzą, że nawet jeśli w wakacje czy jesienią przestanie rosnąć, to problemy z nią związane będziemy odczuwać jeszcze przez lata. Po pierwsze, nie wiadomo, kiedy się ustabilizuje, po drugie, nawet jeśli ceny nie będą już rosły takim w tempie jak obecnie, to zapewne jeszcze przez kilka lat będą wzrastać.

Wiele rodzin przeszło w tryb oszczędności, ale - przynajmniej na razie - wcale nie jest to zjawisko bardzo masowe i powszechne, pokazują badania.

 

Oszczędzanie na paliwie, czyli rzadsze korzystanie z samochodu, zadeklarowało 40,4 proc. osób. 38,4 proc. badanych zaczęło oszczędzać na kulturze i rozrywce, a 35,2 proc. osób kupuje mniej jedzenia. Mniej więcej co trzeci respondent zadeklarował też rezygnację z zakupu elektroniki czy sprzętu RTV/AGD, a ponad 30 proc. osób porzuciło plany wakacyjne.

Wcześniejsze badania ujawniały, że Polacy ograniczają wydatki na podróże, kosmetyki i ubrania (22 proc.), rezygnują też z wyjścia do restauracji i kawiarni.

 

 

Jak wynika z badania, większą skłonność do wdrażania oszczędności deklarują kobiety. Są one bardziej wyczulone na kwestie finansowe niż mężczyźni. Zdarza się, że na tle wydatków dochodzi w rodzinach do sporów.

Z opublikowanych danych wyłania się też logiczny wniosek, że drożyzna zmusza do szukania oszczędności przede wszystkim osoby o najniższych dochodach. Rządzący próbują nieco ratować sytuację – np. dodatkowymi świadczeniami dla emerytów, dopłatami do kosztów energii dla rodzin o niskich dochodach oraz elementami tzw. tarczy antyinflacyjnej.

Ostatnie dane z gospodarki zdają się potwierdzać, że inflacja (a dla wielu rodzin także szybko i mocno rosnące raty kredytów) robi i będzie robić coraz większe spustoszenie w portfelach Polaków.

Tak zwany bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), którym GUS opisuje nastroje konsumentów, spadł w czerwcu do poziomu -43,8. To najgorszy wynik w historii tej miary, czyli od 20 lat, gorszy nawet niż tuż po wybuchu pandemii.

 

BWUK bada oceny zmian sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju (w ostatnich 12 miesiącach oraz przewidywania na kolejny rok), a także obecną skłonność do dokonywania ważnych zakupów. Wszystkie te składowe się pogorszyły.

Zmniejsza się także sprzedaż detaliczna, którą podbijają jeszcze nieco wydatki uchodźców oraz te związane ze wsparciem dla tych osób. Ekonomiści PKO BP zauważają, że spada np. sprzedaż mebli, rtv i agd, prasy, książek oraz paliw. Uważają, że można to wiązać z negatywnym wpływem rosnących cen na wydatki konsumentów. Analitycy innego banku - Pekao przewidują dalsze oszczędności konsumentów. Spadek konsumpcji zawsze oznacza spowolnienie gospodarki.

 

Dane wskazują, że spadają już realne wynagrodzenia Polaków. GUS podał, że w maju przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosło rok do roku o 13,5 proc., tj. słabiej niż inflacja. To pierwsza taka sytuacja od dwóch lat, a nie licząc dwumiesięcznego szoku pandemicznego - aż od dziewięciu.

 

Co więcej, przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw mówi tylko o tym, co dzieje się w firmach z przynajmniej 10 pracownikami. Wielu ekonomistów podejrzewa (dane w tej dziedzinie GUS podaje z opóźnieniem), że w mniejszych przedsiębiorstwach oraz w budżetówce tempo wzrostu płac jest wyraźnie niższe.