Banknoty do wymiany – co zrobić ze zniszczonymi lub uszkodzonymi pieniędzmi

 

 

 

Płatności w formie bezgotówkowej stały się naszą codziennością. To oczywiście łatwy i wygodny sposób regulowania należności, pod warunkiem, że ma się zgromadzoną odpowiednią ilość środków. Ten komfort ma również swoja cenę – jest nią informacja na temat tego, gdzie, co i za ile kupujemy, na co przeznaczamy nasze pieniądze. Te skrzętnie gromadzone dane, a każda nasza operacja kartą bądź przelew elektroniczny, jest skrupulatnie zapisywany, są dostępne przede wszystkim bankom, a poza tym coraz większe uprawnienia do sprawdzania naszych kont uzyskują instytucje państwowe. Zdarza się, że informacje te mogą dostawać się z inne, zupełnie niepowołane ręce.

 

 

Dla osób, które nie życzą sobie takiej kontroli, pozostają płatności gotówkowe. Oczywiście nie zawsze da się zapłacić gotówką, tutaj także są pewne ograniczenia. Jednak – co podkreślali wielokrotnie przedstawiciele NBP – niezbywalnym prawem obywatela jest możliwość płacenia gotówką.

 

Bilon, z racji trwalszego materiału wytworzenia (stopy metali) zużywa się o wiele wolniej niż tzw. pieniądz papierowy. Mimo wielu udoskonaleń banknoty ulegają zniszczeniu lub uszkodzeniu – z różnych przyczyn. Na ogół przez nieostrożność, kiedy dostają się w ręce małych dzieci lub łapki i pyski zwierząt domowych, albo zostają wyprane wraz z odzieżą, w której kieszeniach nieopatrznie je zostawiliśmy.

 

 

Zgodnie z prawem przysługuje nam możliwość wymiany takiego zniszczonego banknotu.

 

Ale, choć w myśl przepisów każdy oddział każdego banku ma obowiązek wymienić nam uszkodzony banknot, to pracownicy bankowi nie zawsze są skorzy do takiego działania i odpowiednio doinformowani. Zdarza się więc, że – niegodnie z prawem – odmawiają wymiany banknotów.

 

 

Jakość pieniędzy będących w obiegu bardzo rzadko budzi wątpliwości – wytarte, poplamione czy podarte banknoty są na bieżąco wycofywane z rynku, a w ich miejsce wprowadzane są fabrycznie nowe. Mimo to od czasu do czasu może nam się trafić uszkodzony banknot czy moneta, które nie nadają się do dalszego użytku. Wystarczy wtedy udać się do dowolnego oddziału banku i poprosić o wymianę na inny, pełnoprawny środek płatniczy. Taka wymiana nie jest żadną dobrą wolą pracownika banku, a realizacją obowiązku, który wynika polskich przepisów.

 

Jak informuje NBP - Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety Narodowego Banku Polskiego można wymienić na nowe w kasie dowolnego banku działającego w Polsce.

 

Taka wymiana jest jednak obwarowana pewnymi bardziej szczegółowymi regulacjami. Po pierwsze, co oczywiste, banknot nie może budzić wątpliwości co do autentyczności. Poza tym nie może być w takim stopniu zniszczony, by nie dało się rozpoznać jego nominału. Banki muszą wymienić na żądanie każdy zniszczony banknot, jeśli więcej niż 45 proc. jego pierwotnej powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie jego nominału.

 

 

Nie zawsze jednak w zamian za zniszczony banknot dostaniemy jego pełną wartość – stanie się tak tylko wówczas, gdy zachował ponad 75 proc. swojej powierzchni, a także gdy jest jedynie przerwany lub poplamiony. Gdy zachowało się od 45 do 75 proc. jego powierzchni, dostaniemy połowę jego wartości nominalnej.

 

Te zasady wynikają z zarządzenia nr 31/2013 prezesa Narodowego Banku Polskiego, które jest dla banków wiążące.

 

Czasem jednak z respektowaniem tych przepisów jest problem. Żaden bank nie może powołać się na żadną „wewnętrzną instrukcję” i odmówić wymiany.

 

 

Pretekstem do takiej odmowy nie może być także np. braku fragment banknotu (chyba, że zachowało się mniej niż zachowało się od 45 proc. jego powierzchni), ani niewidoczny fragment, lub całość numeru seryjnego.

 

Przytoczone powyżej przepisy nie stawiają bowiem takiego wymogu. Warto więc znać odnośne przepisy dotyczące prawa do wymiany uszkodzonych lub zniszczonych monet i banknotów, by nie dać się zbyć różnym pretekstom przedstawianym przez niektórych pracowników banków.