Nastolatkiem być

 

Pierwsze lata życia dziecka to czysta słodycz. Nieustające uśmiechy, tulenie się i wyznania rodzicom miłości zdają się nie mieć końca. Ale wkrótce nadchodzi ten czas, kiedy nasze słodkie dziecko staje się nastolatkiem, a my nierzadko mamy wrażenie, że jesteśmy w oku cyklonu.

 

Często usłyszeć można, że to najgorszy czas dla rodziców, że ciągle biorą udział w dyskusjach i kłótniach, oczywiście jeżeli dziecko w ogóle się do nich odezwie. Tymczasem rzadko bierzemy pod uwagę punkt widzenia i uczucia samych nastolatków, bo to z czym muszą mierzyć się każdego dnia także dla nich jest lotem na inną planetę i próbą odnalezienia sposobu na przetrwanie. Za to bardzo ochoczo wypowiadamy sądy na ich temat, co szczególnie widoczne jest w szkole, w której nauczyciele z deficytem wiedzy na temat rozwoju nastolatka jeszcze bardziej zaniżają ich samoocenę, krytykują i podkreślają, jak bardzo są niedojrzali i nieodpowiedzialni.

 

Okres dojrzewania to wielkie przemeblowanie w mózgu młodego człowieka i jest on kluczowym etapem do stawania się odrębną, społeczną jednostką. Okres dojrzewania definiuje się jako rozpoczynający się około 11-12 roku życia i trwający aż do, mniej więcej, 25 urodzin. Kora mózgowa, która jest swoistym centrum dowodzenia nadal jest niedojrzała i podlega nieustającemu rozwojowi. Jest to szczególnie ważne, gdyż to właśnie ona odpowiada za zdolność przewidywania konsekwencji różnych działań, myślenie abstrakcyjne, umiejętną ocenę ryzyka i racjonalnego podejmowania decyzji, a także za empatię i kojarzenie faktów.

 

Zmiany w korze mózgowej pochłaniają tak dużą ilość energii, że nastolatki odczuwają to w postaci zaburzeń w sferze zarówno emocjonalnej jak i poznawczej. Właśnie dlatego mogą podlegać gwałtownym i skrajnym emocjom, być drażliwymi, porywczymi i nerwowymi. Ponadto mają wtedy obniżoną koncentrację, potrzebują większej ilości snu (kto próbował obudzić nastolatka rano, ten wie) i, co najważniejsze, są bardzo wrażliwi pod kątem oceny swojej osoby. Potrzebują więcej autonomii oraz swobodnego wyrażania samych siebie.

Choć dla dorosłych to zmora, ryzykowne zachowania czy pomysły nie są w tym wieku niczym nadzwyczajnym, gdyż nastolatek nie potrafi jeszcze ocenić konsekwencji swoich działań. Do tego dochodzą jeszcze zmiany biologiczne. Ciało ulega przeobrażeniu i młody człowiek czuje się, jakoby nie było ono jego. Pojawia się ogromna presja otoczenia, dziś także mediów społecznościowych, w których nastolatki widzą tylko idealny świat i ludzi, do którego one nawet się nie zbliżają. Mierzą się z niskim poczuciem własnej wartości, odrzuceniem, poszukują akceptacji i przyjaciół, aby przynależeć do grupy i czuć się takim, jak inni. Choć bardzo lubimy oceniać i komentować zachowania nastolatków, prawda jest taka, że jest to dla nich najtrudniejszy okres w życiu i bez pomocy i wsparcia osób dorosłych, najbliższych przejście tego etapu staje się jeszcze trudniejsze.

 

Nie jest łatwo być rodzicem nastolatka, nie ma co do tego wątpliwości. Jednak w tych trudnych chwilach warto przypomnieć sobie, że my także kiedyś byliśmy nastolatkami i także mierzyliśmy się ze wszystkimi trudnościami z jakimi dziś walczą nasze dzieci. Należy stawiać opór atakom, pamiętając przy tym, aby nie stosować w tej walce ciosów poniżej pasa.

 

Okres dojrzewania to czas, w którym dziecko choć pozornie nie chce mieć z rodzicem nic wspólnego, tak naprawdę bardzo tego kontaktu potrzebuje. Kontaktu pełnego wsparcia, ciepła, rozmowy, bliskości i wspólnego czasu. A w trudnych sytuacjach warto pamiętać o słowach Jaspera Juula:
„Kiedy dzieci kończą trzynaście – czternaście lat, oczekują od rodziców właściwie tylko jednego: świadomości, że na tym świecie jest jedna albo dwie osoby, które naprawdę akceptują je takimi jakimi są.”