Czy krzyże w szkołach są nielegalne?

Z informacji przekazanych przez Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris wynika, że zgłaszają się do nich rodzice zaniepokojeni usuwaniem krzyży ze szkół ich dzieci. Informacje takie docierają z różnych miejsc Polski. „Proces eliminowania z polskich szkół krzyży i odniesień do chrześcijaństwa jest kontynuowany w nowym roku szkolnym” – informuje Ordo Iuris, dodając, że na ogół dotyczy to „jednej z dwóch sytuacji – albo w trakcie wakacji krzyże z sal szkolnych zostały usunięte, albo w szkole do tej pory nie było symboli religijnych, a rodzice chcą, aby zostały w niej umieszczone” i niekiedy napotykają problemy z tym związanie.

Na ogół, według Ordo Iuris, „argumentacja przeciwników ekspozycji krzyża i innych symboli religijnych w placówce oświatowej sprowadza się (…) do dwóch twierdzeń. Pierwszym jest rzekoma świeckość lub neutralność światopoglądowa państwa (szkoły). Drugim – domniemana dyskryminacja niewierzących lub innych mniejszości religijnych” i jednocześnie zwraca uwagę, że „niezasadność tych twierdzeń wynika już z treści przepisów obowiązującego prawa, co było już wielokrotnie wyjaśniane w orzecznictwie sądowym, w tym przez Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu”.

Z ekspertyzy przeprowadzonej przez Ordo Iuris wynika, że „żaden przepis polskiego prawa nie ustanawia zasady świeckości szkoły. Co bardzo istotne, Trybunał Konstytucyjny już w 1991 r. orzekł, że świeckość szkoły jest sprzeczna z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego, która do dziś stanowi podstawę ustroju państwa. Konstytucja RP nakazuje również troskę o chrześcijańskie dziedzictwo Narodu, zaś przepisy prawa oświatowego stanowią, że cały system nauczania i wychowania ma respektować wartości chrześcijańskie”.

Ekspertyza odnosi się również do zarzutu rzekomej „dyskryminacji spowodowanej obecnością krzyża w budynkach publicznych, w tym w szkole” i wynika z niej, że zarzut ten „został uznany przez Sąd Najwyższy za bezzasadny i godzący w prawa katolików (chrześcijan). Konstytucja w art. 53 oraz wiążące Polskę umowy międzynarodowe gwarantują bowiem każdemu wolność uzewnętrzniania przekonań religijnych, co może mieć miejsce również w szkole. Jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 2013 r. – osoba, która deklaruje się jako niewierząca, nie może oczekiwać, że nie będzie miała kontaktu z osobami wierzącymi, ich praktykami i symbolami religijnymi. Wyrok w tego typu sprawie wydał również Europejski Trybunał Praw Człowieka, który w 2011 r. orzekł, że włoskie prawo nakazujące obligatoryjną obecność krzyży w szkołach nie narusza Europejskiej Konwencji Praw Człowieka”.

Dr Marcin Olszówka, ekspert Centrum Analiz Ordo Iuris, odnosząc się do sprawy, powiedział: „Przepisy prawa nie regulują trybu postępowania w sprawie zawieszenia krzyża, co zasadniczo należy ocenić pozytywnie – jego szczegółowe określenie świadczyłoby bowiem o nadmiernej regulacji przepisami prawa. Jest to jedna z tych spraw, które tak naprawdę nie wymagają specjalnych procedur, ale minimum dobrej woli. W sytuacji gdy w szkole nie ma krzyża lub innego symbolu religijnego, z wnioskiem, najlepiej pisemnym, o jego umieszczenie do dyrektora placówki może zwrócić się grupa nauczycieli lub rodziców. Naturalnie wniosek powinien być rozpatrzony pozytywnie. Ewentualny sprzeciw ze strony grona pedagogicznego, innych rodziców lub samej dyrekcji, z prawnego punktu widzenia, niewątpliwie uznać trzeba za nieuzasadniony”.

Warto też wiedzieć, że w przypadku usuwania z przestrzeni szkolnej krzyży, symboli religijnych oraz innych odniesień do polskiej tradycji i kultury chrześcijańskiej wbrew woli rodziców, nauczycieli lub nawet samych uczniów, Instytut Ordo Iuris oferuje bezpłatną pomoc prawną.