Filantropi i darczyńcy – rodziny dla rodzin i świata

 

 

 

Pomaganie innym to szczytne i bardzo chrześcijańskie zachowanie. Szczególnie ważne jest dla osób znajdujących się w najtrudniejszych życiowo okolicznościach – chorych, bezdomnych, osieroconych, skrzywdzonych, zapomnianych, zaatakowanych. Polacy, mimo, że w większości niezamożni, chcą i potrafią pomagać, czego najdobitniejszym przykładem było przyjęce, często pod swój dach, wielkiej rzeszy uchodźców wojennych z Ukrainy, uciekających przed rosyjską agresją.

 

 

Ale pieniądze obywateli mogą też służyć realizacji bardzo różnych projektów – choćby z dziedziny kultury i nauki. Młodzi ludzie pomagają jako wolontariusze w akcjach charytatywnych, warto jednak już teraz uświadamiać im, że ich wsparcie może przyczynić się nawet do realizacji pomysłów, które mają szanse zmienić bieg historii świata.

 

Cechą polskiej ofiarności społecznej są wszelkiego typu zbiórki, które odbywają się w konkretnym czasie i są przeznaczone na konkretne cele (zbiórki na cele charytatywne, pomoc w nagłych, nieszczęśliwych przypadkach). Polacy aktywnie reagują też na większość apeli o zbiórki pieniędzy i towarów dla potrzebujących, czy to w kraju, czy na świecie, ogłaszanych w mediach, szczególnie w telewizji. Popularność wśród młodszej części społeczeństwa zyskują różnego rodzaju akcje wspierające, typu „zrzutka”, „wspieram to”, „się pomaga” i inne.

 

 

Krajowy system podatkowy umożliwia dorosłym podatnikom przekazanie 1,5 proc. podatku na cele charytatywne. O te procenty ubiegają się różnego rodzaju organizacje pozarządowe oraz indywidualni obywatele działający w ramach założonych przez siebie fundacji.

 

To jednak działania doraźne, skierowane na realizacje konkretnego celu. Są też projekty długofalowe, o charakterze systemowym, ważne dla rozwoju kultury, sztuki, nauki, mające na celu postęp, opracowanie wynalazków służących ludziom, które będą ważnym etapem rozwoju cywilizacyjnego ludzkości.

 

W Polsce, gdzie ze względu na zaszłości historyczne stopień zamożności społeczeństwa nie dorównuje temu, jaki istnieje w państwach nie dotkniętych zniszczeniami wojennymi i plagą kilkudziesięciu lat komunizmu, głównym podmiotem finansującym różne organizacje pozarządowe jest państwo, choć oczywiście środki jakimi dysponuje pochodzą w większości z naszych podatków.

 

 

Tym większy szacunek należy się prywatnym fundatorom i darczyńcom polskim, którzy z pełnym poświęceniem i determinacją zakładają i finansują z własnych środków wiele pozarządowych organizacji oraz wspierają szczytne cele wielu realizowanych przez nie projektów. Są to osoby zamożne, które odniosły lub nadal odnoszą sukcesy głównie na polu swojej działalności komercyjnej, a do tego mają wysoką świadomość społeczną i wizję wielu cywilizacyjnych przedsięwzięć, na które przeznaczają niemałe środki. Takie osoby bez wątpliwości można nazwać elitą społeczną kraju.

 

Fundacje prywatne, choć liczne, nie dysponują jednak na tyle znacznymi kwotami, które mogłyby decydująco wpływać na finansowanie wielkich projektów cywilizacyjnych (wynalazki, badania, patenty w dziedzinie gospodarki, medycyny, finansów, nowe rozwiązania np. w naukach społecznych).

 

Ale i te organizacje coraz częściej starają się korzystać nie tylko z doraźnych zbiórek i dotacji państwowych, ale sięgają np. po zyskujący na popularności fundraising – czyli profesjonalne i systematyczne pozyskiwanie funduszy, darów rzeczowych albo darmowych usług. Bowiem tylko systematyczne i niezależne źródła finansowania dają niezależność i swobodę działania każdej ambitnej organizacji czy fundacji.

 

 

Warto zwrócić uwagę na pewne różnice w zarządzaniu wielkimi zasobami finansowymi w krajach zamożnych z długimi tradycjami demokratycznymi i stabilnymi gospodarkami, które nie były dotknięte plagami wojny i komunizmu oraz w krajach mniej zasobnych, które wyzwoliły się z komunizmu zaledwie 30 lat temu.

 

W bogatszych społeczeństwach spora cześć środków przeznaczana jest na różnego rodzaju działalność publiczną – rozwój edukacji, kultury, nauki, akcje pomocowe, tworzenie niezależnych od państwa instytucji. W krajach takich jak Polska i inne państwa z rejonu Europy Środkowo-Wschodniej, w których stopień zamożności – z powodów przytoczonych powyżej – jest znacznie niższy, dobrze sprawdzają się jednorazowe akcje pomocy, ale już znacznie gorzej wygląda sprawa systematycznego, stałego procesu przekazywania środków na budowanie czy wspieranie niezależnych instytucji, pomoc dla rokujących nadzieje sukcesu wynalazków i innych projektów, wsparcie dla wybitnych, twórczych jednostek. Te zadania w największej mierze spoczywają nadal na państwie, podczas gdy w krajach zamożniejszych są domeną prywatnych darczyńców.

 

 

Pewnym wytłumaczeniem, choć nie do końca wystarczającym, jest fakt, iż Polacy dopiero budują swoja zamożność. W związku cała grupa osób zamożnych inwestuje głównie w swoje firmy i idee. Do tego cały czas jeszcze panuje swego rodzaju zachłyśnięcie się wyższą stopa życiową – potrzeba nabywania dóbr konsumpcyjnych (nieruchomości, pojazdy) i korzystania z życia (podróże, wakacje), które to zjawisko jest z jednej strony nadrabianiem wieloletnich zapóźnień konsumpcyjnych, z drugiej - niedostateczną jeszcze wśród tej grupy świadomością społeczną i cywilizacyjną.

 

To właśnie owo „prywatne” bogactwo ma świadczyć o naszej zaradności i pozycji społecznej (dużo w tym względzie zrobiły tzw. media społecznościowe, bazujące na ludzkiej próżności), a nie – jak w zamożniejszych społeczeństwach – działalność prospołeczna. Tam nawet nie bardzo wypada obnosić się ze swoją działalnością charytatywną i naukowo- oraz kulturotwórczą.

 

Przy okazji należy też zaznaczyć, że różnego rodzaju organizacje i fundacje często realizują pewne ideologie, nie zawsze przyczyniające się do poprawy życia ludzi, a niekiedy wręcz rujnujące międzyludzkie więzi, kontestujące dobre tradycje oraz dezorganizujące życie publiczne. To, niestety, cecha części tych największych i najzasobniejszych struktur światowych, finansowanych przez wielkie korporacje i ich właścicieli. Niekiedy mają oni dość specyficzne poglądy, uważają się czasem za jednostki predystynowane do przeprowadzania „światowych rewolucji” w różnych dziedzinach (społecznej, finansowej, technologicznej, ideowej, politycznej). 

 

Pod szczytnymi hasłami np. walki z dyskryminacjami, o prawa kobiet czy poprawę klimatu kryją się cele zupełnie merkantylne – czyli biznesowe. Określone, hojnie finansowane organizacje pozarządowe, z pozoru niezależne, mają na celu wywołanie wrażenia, że duże grupy społeczne, lub "poważne" organizacje są zwolennikami pewnych idei czy rozwiązań, które koniec końcem posłużą wielkim projektom biznesowym, a więc obecnie wielkim korporacjom, które są w stanie nie tylko „kupić” sobie polityków, ale też zapłacić dużym organizacjom społecznym za określone działania.

 

 

Niektóre fundacje i organizacje zakładane są i wykorzystywane są też przez totalitarne reżimy państwowe. Spektakularnym przykładem takiego działania jest założona w Niemczech i finansowana również przez Rosję fundacja mająca na celu budowanie korzystnego klimatu wokół projektów gazociągów Nord Stream. Na podobnej zasadzie niedemokratyczne rządy używają wobec organizacji społecznych mechanizmów korupcyjnych w celu kreowania i szerzenia na ich temat fałszywych, pozytywnych przekazów, bądź destabilizowania sytuacji w różnych krajach – wywołując chaos i zamieszki. W ten sposób były Związek Sowiecki finansował tzw. ruchy pokojowe na Zachodzie.

 

Podobnie jak wszelkie nadużycia w ramach pozorowanej działalności prospołecznej takie działania szkodzą autentycznym, skierowanym dla dobra i rozwoju społecznego organizacjom.

 

Tak więc decydując się na wsparcie takiej czy innej organizacji lub akcji i zachęcając do podobnych działań młode pokolenia, należy też być świadomym, jakim celom posłużą nasze datki lub pomoc. Nie chodzi przy tym o nadmierną podejrzliwość – większość fundacji, zbiórek i akcji organizowana jest na jasnych zasadach, a ich organizatorzy jasno deklarują cele i ujawniają źródła swego finansowania.