Piotr Tomczyk
Jeszcze przed końcem marca tego roku, Ministerstwo Finansów ogłosiło - przygotowany wspólnie z Ministerstwem Rozwoju Pracy i Technologii - projekt ustawy o fundacjach rodzinnych. Dokument trafił do konsultacji społecznych. Według założeń projekt ustawy może trafić do parlamentu w drugiej połowie 2021 r., a ustawa wejść w życie na początku 2022 r.
Znaczenie firm rodzinnych
Według szacunków Ministerstwa Finansów, co piąta wypracowana w Polsce złotówka jest wynikiem pracy firmy rodzinnej. To ok. 830 tys. firm, które generują przychód wysokości 322 mld zł w skali roku. Ich wkład w budowę Produktu Krajowego Brutto Polski kształtuje się na poziomie ok. 18 proc. Sytuacja polityczna w państwach bloku „demokracji ludowej”, aż do 1989 r. utrudniała, a często nawet uniemożliwiała ich funkcjonowanie. Dopiero w efekcie przemian społeczno-politycznych w ostatnich trzydziestu latach mogło dojść do pełnego odrodzenia rodzinnego biznesu. W związku z tak krótką historią funkcjonowania firm rodzinnych w Polsce, wciąż natykają się one na problemy, które w krajach z dłuższą wolnorynkową tradycją zostały już dawno rozwiązane.
Sukcesja – największe wyzwanie
Instytucja fundacji rodzinnej ma ochronić firmę przed wstrząsem związanym ze zmianą właściciela i ułatwić powierzenie jej zarządzania spadkobiercom, zgodnie z wolą fundatora. Według danych prezentowanych przez prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego, dr Adriannę Lewandowska, w ciągu najbliższych 5 lat w ręce kolejnej generacji przejdzie ok. 57 proc. firm rodzinnych. Jednak tylko niewiele ponad 8 proc. następców przedsiębiorców deklaruje chęć poprowadzenia firmy stworzonej przez rodziców. Oznacza to, że w najbliższych latach znaczna część firm rodzinnych może przejść w obce ręce, tracąc w ten sposób swój szczególny charakter. Dorobek pracy wcześniejszych pokoleń może zostać bezpowrotnie zaprzepaszczony.
- Fundacje rodzinne będą ważnym elementem sukcesji dla wielu rodzin biznesowych. Wprowadzenie takiego rozwiązania to przede wszystkim element zapobiegający rozproszeniu biznesu w kolejnych pokoleniach i działanie na rzecz długowieczności, wielopokoleniowości biznesów rodzinnych – podkreśla dr Adrianna Lewandowska, prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego.
Ułatwienia dla uczciwych
Projekt ustawy o fundacjach rodzinnych tworzony był z myślą o ułatwieniu procesu sukcesji. Jednocześnie, jego autorzy nie chcieli, aby nowe regulacje stały się furtką wykorzystywaną do podatkowych oszustw.
- Ministerstwo Finansów chce przede wszystkim zapewnić bezpieczeństwo stosowania tego rozwiązania, tak aby z jednej strony uniknąć wykorzystywania fundacji przez nieuczciwych podatników, a zarazem by nie komplikować systemu podatkowego regulacjami antyabuzywnymi (zapobiegającymi unikaniu opodatkowania dochodów). Dlatego szczególnie zależy nam na udziale w procesie konsultacji projektu jak najszerszego grona firm rodzinnych i zrzeszających je organizacji. Chcemy wspólnie z rynkiem wypracować takie rozwiązanie, które umożliwi ochronę biznesowego dorobku firmy rodzinnej i skutecznie zabezpieczy go dla dobra przyszłych pokoleń – tłumaczył wiceminister finansów Jan Sarnowski.
Regulacje podatkowe - założenia projektu
Majątek wniesiony do fundacji przez fundatora, przeznaczony na realizację celów fundacji, nie będzie przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wniesienie mienia do fundacji rodzinnej przez fundatora nie będzie się wiązało z obciążeniami podatkowymi. Działalność operacyjna fundacji rodzinnej będzie opodatkowana na zasadach ogólnych. Dochody fundatora oraz beneficjenta z grona najbliższej rodziny, otrzymane z fundacji rodzinnej, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W przypadku likwidacji fundacji, nabyte świadczenia czy mienie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Osoby najbliższe fundatorowi (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha), będą zwolnieni od podatku, jeżeli przedmiotem świadczenia będzie mienie wniesione do fundacji przez fundatora. Pozostali nabywcy świadczeń zapłacą podatek w wysokości 19 proc. podstawy opodatkowania. Dla porównania, obecnie taki przychód mógłby być opodatkowany nawet stawką 32 proc., nie licząc 4 proc. daniny solidarnościowej.
Czas na konsultacje
Ministerstwa Finansów oraz Rozwoju Pracy i Technologii rozpoczęły już konsultacje zewnętrzne. Opinie i uwagi można zgłaszać do 22 kwietnia włącznie. Proces konsultacji społecznych ustawy koordynowany jest przez Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii.
Autor jest ekonomistą, wydawcą i publicystą, dziennikarzem ekonomicznym Radia Poznań, a także współtwórcą i pierwszym redaktorem naczelnym Tygodnika „Wielkopolanin". Prywatnie - ojciec dwojga dzieci i dziadek dwóch wnuków.
Zdjęcie: Pixabay.com
