Tytus, Romek i A’Tomek łączą pokolenia - wspomnienie o Papciu Chmielu

PAPCIO 2017 100 0652Witold Tkaczyk

Henryk Jerzy Chmielewski, znany bardziej jako Papcio Chmiel, legendarny twórca serii komiksów o przygodach nie mniej legendarnych postaci Tytusa, Romka i A’Tomka zmarł wczoraj w Warszawie. W czerwcu ukończyłby 98 lat.

Komiks ,,Tytus, Romek i A’Tomek”, którego pierwszy odcinek ukazał się w 1957 roku na łamach gazety harcerskiej ,,Świat Młodych”, a który opowiada o grupie przyjaciół, harcerzy, stawiających sobie za cel ,,uczłowieczenie” znalezionego w rakiecie kosmicznej człekokształtnego szympansa Tytusa, połączył kilka pokoleń Polaków.

Fabularna idea całej serii opiera się na pomyśle wychowania krnąbrnego i nieprzewidywalnego w zachowaniu, acz wielce sympatycznego i w głębi serca dobrego szympansa przez dwójkę przyjaciół – mądrego i nieco zarozumiałego zastępowego A’Tomka oraz jego kolegę, niekiedy mniej zaradnego Romka. Sukcesy i porażki tej wychowawczej pracy są pretekstem do mnóstwa zabawnych scen i sytuacji. Do tego komiks niesie wiele elementów poznawczych, wiedzy przekazanej w łatwy, przystępny i przyjemny sposób. Nie bez powodu serii komiksów z przygodami Tytusa de Zoo przyświeca hasło ,,Uczyć bawiąc - bawiąc uczyć”.

Chmielewski sam tworzył scenariusze i rysunki do komiksu. Jego pomysłowość nie miała końca – ukazało się aż 31 albumów (zwanych księgami, opatrzonych rzymską numeracją) z przygodami sympatycznych bohaterów, każda z osobnym pomysłem i na odmienny temat, a do tego w ostatniej dekadzie Papcio stworzył kolejnych 9 ksiąg pokazujących Tytusa i jego przyjaciół na tle ważnych wydarzeń historycznych. Powstało też wiele krótszych form komiksowych zamieszczanych w prasie, jako ulotki promocyjne, wreszcie Tytus trafił do świata prawdziwej reklamy promując jedną z dużych sieci sprzedających sprzęt elektroniczny i gospodarstwa domowego. Tytus pojawił się też na znaczkach Poczty Polskiej, został bohaterem słuchowiska radiowego, sztuki teatralnej i filmu animowanego.

Poprzez kilkadziesiąt lat obecności seria komiksów z Tytusem, Romkiem i A’Tomkiem połączyła kilka pokoleń Polaków. Znają ją zapewne dobrze zarówno dzisiejsi dziadkowie, jak i ich wnuki. Sposób opowiadania, pomysły, galeria postaci, rodzaj humoru i stylistyka rysunku oraz przekazywane na kartach komiksu uniwersalne treści zadecydowały o niespotykanej popularności całej serii. Do tego sam autor, który lubił pokazywać się i występować publicznie z aktorskim zacięciem, sprawił, że przygody Tytusa i jego kompanów są jedną z najpopularniejszych polskich lektur. Papcio Chmiel przez dziesiątki lat występował w radio i telewizji, spotykał się ze swoimi młodymi czytelnikami, odwiedzał szkoły i ośrodki kultury, a podczas tych spotkań tryskał humorem i niespotykaną energią. Nic więc dziwnego, że nad planszami komiksu pochylają się i starsi i młodsi czytelnicy, że łączy on pokolenia, a dorośli przekazują swój zachwyt nad tą uniwersalną i wartościową komiksową serią dzieciom.

Papcio Chmiel był zatem twórcą i postacią nietuzinkową. Ten urodzony w Warszawie w 1923 roku artysta w młodości wstąpił do harcerstwa. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Karierę artystyczną rozpoczął podczas powojennej służby w wojsku, sprawując opiekę nad żołnierską gazetką. Później pracował jako rysownik w prasie młodzieżowej, równocześnie studiując grafikę na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Komiksowa seria o przygodach Tytusa jest jego najbardziej znanym i najpopularniejszym (sprzedanym w łącznym nakładzie kilkunastu milionów egzemplarzy), choć nie jedynym dziełem. Koleje swego życia opisał Papcio w dwutomowej autobiografii ,,Urodziłem się w Barbakanie” i ,,Tytus zlustrowany”. Wielokrotnie nagradzany i odznaczany za swą twórczość, także przyznawanym w imieniu dzieci Orderem Uśmiechu.

Dzieci Henryka Chmielewskiego wyemigrowały do USA. Syn Artur jest naukowcem i pracuje przy projektach kosmicznych nadzorowanych przez NASA. Córka Monika jest artystką, twórczynią gobelinów. Ma także swoją pracownię w Warszawie.

Autor jest dziennikarzem i grafikiem, od wielu lat związanym ze środowiskiem twórców komiksu. Pisze scenariusze komiksów historycznych, jest również ich wydawcą. Pracuje na stanowisku sekretarza redakcji portalu Polskie Forum Rodziców.

Zdjęcie: Witold Tkaczyk
Fixed Bottom Toolbar